Afgelopen jaar was een jaar van verandering. Mijn moeder overleed en ook Oma Yvonne verliet ons. Het was een jaar waarin ik twee keer in een hectische, emotionele draaimolen stapte. Periodes waarin ik heel erg schrok en plosteling dingen moest regelen. Veel en intens omdat je het graag heel goed wilt doen. En al dat regelwerk komt dan samen op de dag waarop je definief afscheid neemt.
Op die dag neem je niet alleen afscheid van iemand van wie je hield, maar ook van het leven dat je kende. Ik heb de afgelopen maanden veel gesproken met mensen die ook verdriet gekend hebben. En ik las en zocht naar een manier waarop je dat dan moest doen, dat rouwen. Hoe je dat eigenlijk hoort te doen.
Tot op de dag van vandaag heb ik dat antwoord niet gevonden. En ik geloof ook dat er geen handleiding is, of een manier die voor iedereen werkt. Rouwen is iets heel persoonlijks.
Ze zeggen wel eens dat tijd alle wonden heelt. Ik zie dat wat anders. Want dat zou betekenen dat je je leven zoals het was terugkrijgt. En dat geloof ik niet. Ik geloof dat rouw ervoor zorgt dat je verandert. En dat je leven en de manier waarop je ernaar kijkt veranderd. Afscheid nemen betekent dat je herinneringen overhoudt. Die in het begin veel zullen draaien om het afscheid zelf, maar dat er met de tijd meer en andere herinneringen ruimte krijgen.
Ik heb gemerkt dat ik niet zo goed ben in stilzitten en rouwen. Ik weet namelijk helemaal niet wat ik dan zou moeten doen. En ik heb geleerd dat rouwen en verdriet zich niet aan planningen of regels houden. Het is er ineens zomaar zonder zich weg te laten duwen. Zo stond ik met tranen in mijn ogen op Schiphol, omdat ik áltijd even belde als ik weer geland was. En terwijl ik mijn hand boven mijn telefoon had, realiseerde ik me dat ze nooit meer zou opnemen.
Ik heb er een hekel aan, zomaar emotioneel worden. Vond altijd dat dat niet bij me paste. Maar ik leerde ook dat verdriet wegstoppen niet werkt. Want daar word je heel vlak van. Want als je gen verdriet niet kunt voelen, is er ook geen ruimte voor echte blijheid of vreugde. En daarbij leerde ik meteen ook de waardevolle les dat als je jezelf kwetsbaar opstelt, je dat terugkrijgt. In veelvoud.
De belangrijkste les die ik leerde was dat ik de tijd moest nemen. Tijd nemen om naar je gevoel en jezelf te luisteren. En dat, zoveel mogelijk, te volgen. Omdat je nadat je iemand hebt losgelaten je leven nooit meer hetzelfde zal zijn. Er is namelijk geen moment dat het over is en alles weer teruggaat naar hoe het was.
Hoe je daarna verder gaat, dat is voor iedereen anders. Niemand is hetzelfde en dus is er geen manier om dat uit te stippelen. Ik zelf had beloofd om er wat moois van te maken van dat leven van me. En te genieten van de mooie dingen en de mensen om me heen. En die belofte had ik niet aan zomaar iemand gedaan. En dus ben ik gewoon maar weer begonnen, met vallen en opstaan.
Ik weet zelf niet precies hoe het met me gaat. Ik doe mijn best. Ben soms heel vrolijk en soms zomaar boos om iets kleins. Tot ik me realiseer dat het daar helemaal niet om gaat, maar dat ik haar gewoon mis. Maar ik heb ook vaak een dikke glimlach op mijn gezicht. Omdat ik terugdenk aan alle dingen die we samen hadden. En omdat ik weet dat we er uitgehaald hadden wat erin zat voor ons.
En dat is het belangrijkste dat ik me realiseerde de afgelopen maanden. Tijd is alles wat we hebben in het leven. En hoe je die tijd invult, dat is belangrijk. Elke dag weer.
Liefs,
Elma